Een accountantsverklaring is een rapport van een accountant over financiële informatie, meestal de jaarrekening. Afhankelijk van de vraag van het bestuur en de informatiebehoefte van de gebruiker zijn er drie soorten verklaringen: de samenstellingsverklaring, de beoordelingsverklaring en de controleverklaring.
Bij een samenstellingsverklaring ondersteunt de accountant het bestuur bij het opstellen van de jaarrekening. Hij gaat uit van de informatie die hij ontvangt en onderzoekt deze in principe niet. Wel beoordeelt hij globaal of de jaarrekening past bij zijn kennis van de organisatie. De accountant helpt soms bij het maken van schattingen of het kiezen van passende grondslagen. Hij geeft geen oordeel of conclusie over de jaarrekening. Als informatie ontbreekt of het bestuur noodzakelijke aanpassingen weigert, kan hij de opdracht teruggeven.
Bij een beoordelingsverklaring onderzoekt een onafhankelijke accountant of de jaarrekening een plausibel beeld geeft van de financiële situatie. Hij voert minder diepgaande werkzaamheden uit dan bij een controle, zoals cijferanalyses en het stellen van vragen binnen de organisatie. De accountant geeft een beperkte mate van zekerheid, met als conclusie dat “niet is gebleken dat de jaarrekening geen getrouw beeld geeft”.
Bij een controleverklaring voert de accountant een diepgaand onderzoek uit naar de jaarrekening. Hij controleert onder andere transacties, saldi en de juistheid van de cijfers. De accountant geeft hierbij een oordeel met een redelijke mate van zekerheid over het getrouwe beeld van het vermogen en resultaat. Als er materiële afwijkingen zijn, of onvoldoende informatie beschikbaar is, kan hij een oordeel met beperking geven, een afkeurende verklaring afleggen of een oordeelonthouding uitspreken.
In alle gevallen moet de accountant professioneel, objectief, integer en zorgvuldig te werk gaan, en informatie vertrouwelijk behandelen.